(DĐDN) - Sau khi những cam kết được đưa ra về việc giữ giá xăng dầu, giá xăng bất ngờ được điều chỉnh tăng thêm 1.430 đồng/lít từ 20h ngày 28/03. Dễ nhận thấy, hầu hết người dân và nhà đầu tư nói chung đã có những phản ứng không thuận chiều trước cú sốc này.
Sự hợp lý về điều hành chính sách
Một điều hiển nhiên không thể không phủ nhận, giá xăng tăng sẽ kéo theo một loạt các hệ lụy như tăng chi phí của doanh nghiệp và chi tiêu của người dân. Song những tác động đó chắc chắn không làm nên cú sốc quá lớn như nhiều dự báo.
Thứ nhất, giá xăng A92 Singapore theo giá FOB trung bình 30 ngày – cơ sở của việc tính giá xăng dầu trong nước đã tăng 6,75% so với đầu năm 2013. Sau khi cộng thêm chi phí nhập khẩu, theo tính toán của Petrolimex, giá xăng dầu cơ sở của Việt Nam là 26.541 đối với xăng 92 trong khi giá bán là 23.610 VNĐ/lít, thấp hơn so với mức giá bán xăng dầu tại Mỹ 25.200 VNĐ/lít, với mỗi lít xăng bán ra, mức bù lỗ hiện tại là trong khoảng 2000-2.900 VNĐ. Nếu sau khi sử dụng quỹ bình ổn, chênh lệch giữa giá bán lẻ và giá cơ sở vẫn là 400-1.200 VNĐ.
Thứ hai, áp lực lên quỹ bình ổn khi bội chi ngân sách gia tăng. Quỹ bình ổn đã được sử dụng tối đa sau 04 lần điều chỉnh từ đầu năm 2013 với mức hỗ trợ xăng: 2.000 đồng/lít, dầu điêzen: 800 đồng/lít, dầu hỏa: 1.150 đồng/lít, dầu madút: 650 đồng/kg. Với mức bội chi ngân sách nhà nước trong tháng 1 ước 10.695 tỷ đồng, bằng xấp xỉ 6,6% dự toán cả năm, gấp 2 lần cùng kỳ 2012, nếu muốn tiếp tục tăng quỹ bình ổn xăng dầu cũng như tăng các khoản chi khác, Chính phủ buộc phải tăng các khoản thuế, phí
Thứ ba, nếu tiếp tục duy trì mức giá bán hiện tại, hiện tượng buôn lậu sẽ gia tăng. Do mức chênh lệch giữa giá bán tại Việt Nam và một số nước lân cận Lào, Trung Quốc, Campuchia tới 2000-5000/lít xăng, nếu giá bán xăng dầu tiếp tục duy trì mức trước khi tăng, hiện tượng buôn lậu sẽ còn bất cập.
Sau lần điều chỉnh này, dễ nhận thấy, giá xăng đã ở mức cao nhất từ trước đến nay, đã tính đến trường hợp giá dầu thế giới tiếp tục tăng, nếu giá dầu thế giới tăng đến 130 USD/thùng, các doanh nghiệp xăng dầu sẽ không còn phải kêu than bởi mức giá cơ sở cũng sẽ không còn chênh lệch với giá thế giới và thuế nhập khẩu có thể hạ thay cho việc điều chỉnh tăng hay sử dụng quỹ bình ổn (Đối với mặt hàng xăng, khi giá lên 130 USD/thùng thì Nhà nước sẽ áp mức thuế 7%, còn nếu giá ở mức dưới 70 USD thì sẽ chịu thuế ở mức tối đa là 40%- Dự thảo hướng dẫn Barem về thuế nhập khẩu xăng dầu- Bộ tài chính).
CPI tháng 4 sẽ tăng song tác động sẽ nhẹ dần từ tháng 5-6
Chúng ta đều biết rằng, xăng dầu là một hàng hóa đầu vào quan trọng của các ngành sản xuất, việc tăng giá xăng dầu ở mức cao, sẽ có những ảnh hưởng khá mạnh tới việc tăng chi phí của các nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt, vật liệu xây dựng (chiếm 10,1% trong giỏ CPI); Giao thông chiếm 8,87% trong giỏ CPI ngay trong tháng 3. Đồng thời, ảnh hưởng gián tiếp tới chi phí đầu vào của các nhóm hàng khác trong nền kinh tế, khả năng tác động của việc tăng giá xăng dầu có thể khiến lạm phát chung tháng 4 tăng lên 0,5-0,6% so với tháng 3, khả năng mức CPI có thể tăng lên đến 7-7,1% (theo mô hình dự báo lạm phát của BSC) song sẽ giảm dần từ tháng 5-6 cho đến cuối năm khi tác động vòng 2 vòng 3 của giá xăng tăng trở nên nhẹ hơn và lạm phát sẽ không quá căng vào cuối năm. Dự báo lạm phát vẫn chỉ ở mức 7%-7,5%.
Với thị trường chứng khoán, sự "gây sốc" tâm lý của tin tăng giá xăng sẽ không lấn át được sự tích cực của VAMC và những giải pháp hỗ trợ với thị trường bất động sản. Thông tin về tăng giá xăng ngay lập tức đã khiến thị trường chao đảo trong phiên giao dịch 29/03, tuy nhiên, thị trường đã được cân bằng lại vào phiên giao dịch ngày thứ 2 khi VnIndex tăng lên vượt 500 điểm.
Điều này được lý giải là do, thứ nhất, các rủi ro vĩ mô đã được phản ánh nhiều vào giá trong một khoảng thời gian trước đó. Sự kiện này được đánh giá không quá quan trọng so với các thông tin tích cực được đưa ra liên quan đến hoạt động của VAMC, giải pháp xử lý nợ xấu và gói hỗ trợ 6% với việc cho vay mua nhà ở xã hội. Thứ hai, song song với mục tiêu tăng trưởng, lạm phát vẫn được ưu tiên, và với kinh nghiệm kiềm chế lạm phát cũng đã được tích lũy khá nhiều từ những năm trước, trong đó sự linh hoạt trong điều tiết cung tiền và lãi suất sẽ giúp lạm phát đi đúng hướng.
Nhìn vào vĩ mô, có thể thấy, nền kinh tế cơ bản vẫn còn rất nhiều khó khăn như rủi ro tăng giá cả thiết yếu, tồn kho lớn, nợ xấu vẫn đang chờ chính sách xử lý, vì vậy khả năng bùng nổ của thị trường trên mức 500 điểm vẫn chưa thực sự chắc chắn trong tháng 4 này song lý do để giảm mạnh cũng không thuyết phục từ câu chuyện giá xăng. Vùng dao động chủ yếu của VNIndex sẽ là 490-510 điểm.
Viên Trà
